یادداشتی بر فیلم "عیار ۱۴" (پرویز شهبازی)

چند سال پیش موقع جشنوارۀ فیلم فجر خواهرم ازم چند تا کارت خواست برای فیلم های بخش مسابقه. من به برنامه نگاه کردم و کارت چند فیلمی که می دونستم خوششون میاد بعلاوه چند فیلمی که نمی شناختم رو دادم بهشون. یه روز وقتی برگشت، شروع کرد از فیلمی به اسم "نفس عمیق" تعریف کردن. انقدر گفت که من علاقمند شدم به دیدنش. بالاخره کارتی پیدا کردم و فیلم رو دیدم. "نفس عمیق" در زمان خودش فوق العاده بود. فیلمنامه ای عالی با بازی های خوب. از همون موقع به بعد منتظر دیدن فیلم بعدی پرویز شهبازی بودم.

فیلم با نمایی از یک وانت شروع می شه که در حال حمل یک جنازه اس. کنار تابوت، قاب عکسی دیده می شه با چهرۀ محمدرضا فروتن. بعد از این پلان، محمدرضا فروتن (فرید) رو می بینیم که صاحب یک مغازۀ طلافروشیه و مشغول کار. پسری از راه می رسه و خبر می ده که فلانی برگشته: مردی که 5 سال پیش توسط فرید به جرم مالخری به پلیس معرفی شده و تابحال توی زندان بوده. فرید دچار وحشتی عمیق می شه از اینکه اون مرد تنها به قصد انتقام برگشته...

انتخاب لوکیشن ها در شهری پر از برف و یخ به خوبی صورت گرفته و تدوین هم بسیار هنرمندانه اس. بازی فروتن کاملاً قابل باوره و صدابرداری (در چنین شرایط محیطی) خیلی خوب از کار دراومده.

فیلم تا اواسط کار به خوبی پیش می ره. وحشت فرید بطور کاملاً منطقی روندی صعودی پیدا می کنه تا جایی که تصمیم می گیره شبانه با دختر مورد علاقه اش از شهر فرار کنه و با قطار ساعت ۱۲ شب به تهرون بره. اما از دقیقۀ ۶۰ به بعد سیر صعودی حوادث دچار افت می شه و دیالوگ ها و موقعیت ها به ورطۀ تکرار میفتن.

سکانس ورود اتفاقی فرید به مسافرخونه ای که همون مرد درش اقامت داره و احتمال رودررو شدنشون با هم، می تونست یکی از بهترین سکانس های فیلم باشه که به طرز عجیبی بی استفاده می مونه و از دست می ره.

تاکید چندبارۀ همسر فرید بر "خراب بودن گرم کن شیشۀ عقب ماشین" می تونست در سکانس پایانی کارکرد خیلی خوبی پیدا کنه که متاسفانه این هم از دست می ره. کار عجیبی که فرید در پایان فیلم انجام می ده (آتش زدن لاستیک ماشین برای گرم کردن خودشون اونهم درست کنار تانکر بزرگ بنزین) به هیچ وجه با شناختی که از کاراکتر فرید پیدا کرده بودیم همخونی نداره و اصلاً منطقی نیست.

قرار گرفتن فرید در موقعیت های خطرناکی که هرکدوم می تونه منجر به مرگش بشه، با توجه به پلان اول فیلم که جنازۀ فرید رو دیدیم و می دونیم که بالاخره قراره کشته بشه، یادآور عبور چند بارۀ ماشین کاراکترهای فیلم "نفس عمیق" از کنار سد کرج هست (که در اون فیلم هم می دونستیم قراره ماشینی در سد بیفته و دختر و پسری کشته بشن).

دیگه عادت کردیم به اینکه بعد از تماشای فیلم های ایرانی به "اگر"هایی فکر کنیم که در صورت انجام شدن، فیلم می تونست بسیار بهتر از کار دربیاد. "اگر"هایی که بیشترینشون حول فیلمنامه می چرخن. در هر صورت منتظر فیلم بعدی شهبازی هستم.

امتیاز: ۶ از ۱۰